حالت تهوع و استفراغ از جمله تجربه‌های ناخوشایندی هستند که هیچ‌کس دوست ندارد حتی برای لحظه‌ای آنها را تجربه کند. در دوران بارداری، این حالت ناخوشایند و آزاردهنده ممکن است چند ماه همراه شما باشد و به همین دلیل، ممکن است بخواهید هر کاری برای فرار از آن انجام دهید.
تهوع صبحگاهی در دوران بارداری می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و در هر فردی متفاوت باشد؛ اما چرا تهوع صبحگاهی در بارداری اتفاق می‌افتد؟ چه علائمی دارد؟ چگونه می‌توان تهوع صبحگاهی بارداری را درمان کرد؟ آیا این حالت به جنین آسیب می‌رساند یا خیر؟ با یافتن پاسخ این سوالات، می‌توانید دوران بارداری راحت‌تری را پشت سر بگذارید.
در این مطلب، هر آنچه باید در مورد تهوع صبحگاهی در بارداری و دلایل و درمان آن بدانید برای‌تان آورده‌ایم. با ما همراه باشید.
تهوع صبحگاهی چیست؟
تهوع صبحگاهی یکی از علائم بارداری است. در این دوره، حالت تهوع و استفراغ‌های گاه و بی‌گاه موجب آزار و اذیت زنان باردار می‌شود. حدود نصف تا دو سوم زنان باردار به درجات مختلفی از تهوع صبحگاهی، به ویژه در سه ماهه اول بارداری، مبتلا می‌شوند.
این حالت تهوع در اوایل روز به شدیدترین شکل خود بروز می‌کند، به همین دلیل آن را تهوع صبحگاهی می‌نامند، ولی در واقع ممکن است در هر زمان از روز یا شب رخ دهد و صرفاً مختص به صبح نیست.
اما تهوع صبحگاهی تا چه مدت ادامه دارد؟ در اکثر زنان، تهوع صبحگاهی از هفته چهارم بارداری آغاز می‌شود و در هفته دوازدهم تا چهاردهم برطرف می‌شود. با این حال، یک پنجم زنان در سه ماهه دوم بارداری نیز تهوع صبحگاهی را تجربه می‌کنند و تعداد کمی از زنان نیز در تمام دوران بارداری‌شان تهوع و استفراغ را دارند.
تهوع صبحگاهی در بارداری معمولاً آسیبی به زن باردار یا جنین وارد نمی‌کند؛ اما تهوع شدید صبحگاهی که باعث کاهش وزن و کم آبی بدن می‌شود، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
بیشتر بدانیم: چک لیست سلامت زنان بالای 40 سال
دلایل تهوع صبحگاهی در دوران بارداری چیست؟
علت دقیق تهوع صبحگاهی در بارداری مشخص نیست و شدت آن نیز در زنان مختلف متفاوت است. افزایش سطح هورمون‌ها در هفته‌های ابتدایی بارداری را می‌توان مهم‌ترین علت تهوع صبحگاهی در اوایل بارداری دانست.
کاهش قند خون نیز از دیگر دلایل تهوع صبحگاهی است. البته، علت تهوع صبحگاهی در حاملگی فقط محدود به این دو مورد نیست و عوامل دیگری نیز دخیل هستند. در ادامه، برخی دلایل تهوع و استفراغ صبحگاهی را برای‌تان خواهیم گفت:
- بارداری دوقلو یا سه‌قلو
- خستگی زیاد
- استرس عاطفی
- مسافرت‌های مکرر
تهوع صبحگاهی در بارداری‌های مختلف یک شخص نیز می‌تواند متفاوت باشد. یعنی ممکن است در یک بارداری تهوع شدید صبحگاهی را تجربه کنید، ولی در بارداری بعدی تهوع خفیفی داشته باشید.
علائم تهوع صبحگاهی در دوران بارداری
علائم تهوع صبحگاهی در بارداری شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع همراه با استفراغ یا بدون استفراغ
- بی‌اشتهایی
- استرس و اضطراب
- افسردگی
- حالت تهوعی که معمولاً صبح‌ها بروز می‌کند؛ اما ممکن است در زمان دیگری نیز دوباره ظاهر شود یا در تمام روز ادامه داشته باشد.
- احساس تهوع از استشمام بوی برخی غذاها
- احساس تهوع پس از خوردن غذا، خصوصاً غذاهای تند
- تهوع یا استفراغ ناشی از گرما
استفراغ شدید در دوران بارداری
از هر هزار زن باردار، تنها یک زن به استفراغ شدید در بارداری مبتلا می‌شود. علائم این وضعیت شامل استفراغ مکرر، کاهش وزن و کم آبی بدن است. برای درمان این حالت، باید به پزشک مراجعه کنید.
معمولاً، با بستری شدن، تجویز مایعات داخل وریدی و تغذیه مناسب، مشکل برطرف می‌شود. اگر استفراغ شدید را جدی نگیرید و به درمان آن نپردازید، ممکن است دچار مشکلاتی شوید. برخی از عوارض استفراغ شدید در بارداری عبارتند از:
- بر هم خوردن توازن الکترولیت‌ها
- استرس و اضطراب شدید
- افسردگی
- سوء تغذیه‌ی جنین
- فشار زیاد روی اندام‌های حیاتی، مانند کبد، قلب، کلیه‌ها و مغز
آیا تهوع صبحگاهی بر جنین اثر می‌گذارد؟
برخی بانوان نگران هستند که تهوع و استفراغ بارداری به جنین آسیب برساند. در حالی که استفراغ ممکن است عضلات شکم را تحت فشار قرار دهد و موجب ایجاد درد موضعی شود، اما به جنین آسیبی نمی‌رساند، زیرا جنین در کیسه‌ی آب محافظت می‌شود.
با این حال، استفراغ طولانی مدت که موجب کم آبی بدن و کاهش وزن می‌شود، ممکن است باعث شود مواد مغذی کافی به جنین نرسد، از این رو، احتمال دارد نوزاد هنگام تولد کمبود وزن داشته باشد.
اگر حالت تهوع و استفراغ شما متوقف نمی‌شود، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا با درمان مناسب از آسیب دیدن جنین و ضعیف شدن آن جلوگیری کند.
چگونه تهوع صبحگاهی را درمان کنیم؟
درمان تهوع صبحگاهی دوران بارداری چگونه است؟ با رعایت چند نکته ساده، می‌توانید از بروز تهوع صبحگاهی جلوگیری کنید یا شدت آن را کاهش دهید. در ادامه، به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم:
- صبح‌ها، پیش از خارج شدن از تخت‌خواب، بیسکویت شیرین بخورید.
- از مصرف غذاهایی که ممکن است موجب بروز تهوع شوند، پرهیز کنید.
- اجازه ندهید معده‌تان خالی بماند. به جای خوردن یک وعده غذایی حجیم، چند وعده غذایی کوچک میل کنید.
- آب فراوان بنوشید تا بدن‌تان هیدراته بماند.
- مصرف مکمل‌های ویتامین B6 می‌تواند مفید باشد، اما بیش از 200 میلی‌گرم در روز مصرف نکنید و حتماً با پزشک مشورت کنید.
- لباس‌های گشاد بپوشید تا به قسمت شکم‌تان فشار نیاید.
- در صورت امکان، استراحت کنید و فعالیت و راه رفتن را کاهش دهید تا حالت تهوع تشدید نشود
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم زیر را تجربه کردید، باید به پزشک مراجعه کنید:
- احساس سرگیجه یا بی‌حالی
- تب
- ضربان قلب بالا
- تهوع شدید در سه ماهه دوم بارداری
- مشاهده خون در استفراغ
- سردردهای مکرر
- خون‌ریزی یا لکه‌بینی
- استفراغ مکرر یا چند بار در روز
- کاهش وزن
- احساس اضطراب و افسردگی
داروها و درمان‌های پزشکی
پزشک ممکن است برای رفع حالت تهوع و استفراغ صبحگاهی و حفظ مواد غذایی و مایعات بدن‌تان، داروهایی تجویز کند، از جمله:
- آنتی هیستامین‌ها: برای کنترل حالت تهوع و بیماری حرکت.
- فنوتیازین: برای التیام حالت تهوع و استفراغ شدید.
- متوکلوپرامید: برای کمک به معده در انتقال غذا به روده‌ها و کاهش تهوع و استفراغ.
- آنتی اسیدها: برای کاهش و تنظیم اسید معده و پیشگیری از رفلاکس اسید معده.
گاهی نیز ممکن است با بستری شدن و تجویز مایعات داخل وریدی، مشکل‌تان برطرف شود. به یاد داشته باشید که هیچ یک از این داروها را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.
بیشتر بدانیم: نشانه‌ها و راهکارهای درمان کم‌خونی شدید در زنان
سخن نهایی
تهوع صبحگاهی از علائم رایج بارداری است که ممکن است هر زن بارداری را به‌خصوص در سه ماهه‌ی اول بارداری تحت تاثیر قرار دهد. شدت حالت تهوع در بارداری معمولاً صبح‌ها بیشتر است، به همین دلیل به آن تهوع صبحگاهی می‌گویند؛ اما این حالت می‌تواند در سایر اوقات روز نیز بروز کند.
در برخی شرایط، مانند بارداری دوقلو یا چندقلو، شدت تهوع بیشتر است. با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و شناسایی عادت‌های غذایی‌تان، می‌توانید شدت تهوع و استفراغ را کاهش دهید. در صورت شدت گرفتن حالت تهوع و استفراغ، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات درمانی مناسب را دریافت کنید.
برای دریافت مشاوره و درمان تخصصی، می‌توانید به پلی کلینیک تخصصی نسل امید مراجعه کنید. تیم متخصصان ما با بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌ها و دستاوردهای علمی، آماده ارائه خدمات به شما عزیزان هستند.
